De oude molen
De watermolen van Grand-Verly is één van de oudste watermolens uit de regio Picardië in noord Frankrijk.
Eeuwenlang lag de watermolen langs de grens tussen de Vlaamse en Franse gebieden, totdat de grens in de 17e eeuw definitief verder naar het noorden kwam te liggen. In de 15e en 16e eeuw werd dit grensgebied gekenmerkt door voortdurende oorlogen en plunderingen. Ook de oorspronkelijke middeleeuwse watermolen moest het daarbij ontgelden. Toen in 1598 de vrede van Vervins getekend werd was er niet veel meer over dan een hoopje steen en hout. Maar de molen zou herrijzen.
In 1601 besloten de abten van het nabijgelegen klooster van Origny Saint Benoite om de een nieuwe watermolen te bouwen. Een gedenksteen bij voltooiing in 1602 memoreert nog altijd aan die heuglijke gebeurtenis. De steen toont de Franse koninklijke symbolen en eert de oprichtster, Madame Loise de Moncassin, Abt van Origny en Dame van Verly.
De watermolen is een historische korenmolen. Eeuwenlang werd hier het koren voor de omliggende dorpen gemalen in een klassieke twee verdiepingen tellende watermolen met boven de aanvoer van koren en beneden de raderen. Boeren kwamen van heinde en verre om hun koren tot meel te laten malen. Voor de aanleg van de molen is het riviertje de Noirieu, een aftakking van de Oise rivier, omgeleid en een verval gecreëerd waarlangs het houten rad van de watermolen gesitueerd was.
De molen raakte in de loop der eeuwen meerdere keren in verval, in 1763 vond nog een grote restauratie plaats waarbij de achterzijde in natuursteen geheel werd vervangen door bakstenen, getuige het opschrift ‘1763’ in de stenen en de kolommen werden met bakstenen opgebouwd, maar vanaf midden negentiende eeuw verloor de molen haar functie als watermolen en verviel tot een ruïne.
In de omgeving verrezen grotere en efficiëntere watermolens, waarop de molen van Grand Verly en de omliggende gebouwen in onbruik raakten, totdat begin 20e eeuw de oude schuren werden afgebroken en de oude natuurstenen muren van de schuren en het woonhuis werden hergebruikt voor een nieuwe boerderij. De boerderij zou floreren met ruime stallen voor koeien schapen en paarden maar de molen bleef achter in ruïneuze staat en zou in oude fotos opduiken als ‘de oude molen van Grand-Verly, een romantisch plekje waar jonge stellen graag vertoefden, getuige de vele fotos ervan. De molen diende de afgelopen decennia slechts nog als duiventil en schuur.
VIEUXMOULIN 